• 09371198576
  • payanyar@gmail.com
بروز رسانی قیمت‌ها: مهر 1403
ورود  \/ 
x
x
x
ثبت  \/ 
x

اگر من چیز‌های بیشتری دیده‌ام به خاطر ایستادن روی شانه‌های بزرگان است. - اسحاق نیوتن

 پیشرفت علمی‌ریشه در به اشتراک گذاشتن دانش دارد. در حالی که به اشتراک گذاری انواع مقالات علمی‌به دلیل وجود جنبش دسترسی آزاد، شتاب گسترده‌ای به خود گرفته است، اما این مسئله درباره به اشتراک گذاری داده مصداق پیدا نمی‌کند. اگر چه بیشتر پژوهشگران موافقند که به اشتراک گذاری داده برای علم ایده‌آل است، اما در مورد دادن دسترسی عمومی به داده‌ها شک و تردید عمومی‌وجود دارد. این بی میلی ناشی از دلایل مختلف از جمله ترس از دست اندازی دیگران، نگرانی‌های اخلاقی، عدم آگاهی در مورد ابزار به اشتراک گذاری داده‌ها و غیره است. از آنجا که خودداری از انتشار داده‌ها می‌تواند به دلایل بسیار زیاد پیشرفت علم را با مانع مواجه سازد، باید آن را به عنوان شکلی از سوء رفتار علمی در نظر گرفت؟
سوء رفتار علمی را چطور می شود ‌تعریف کرد؟ طبق تعریف دفتر صحت و امانت پژوهش [Office of Research Integrity]، سوء رفتار در پژوهش به معنی «ساخت، تحریف یا سرقت ادبی در پیشنهاد، انجام پایان نامه یا بررسی پژوهش و یا در گزارش نتایج تحقیقات» است. این تعریف از سوء رفتار به طور گسترده مورد پذیرش قرار گرفته و انواع سناریو‌های افراط محققان در شیوه‌های غیر اخلاقی در مراحل انجام و انتشار پایان نامه یا مقاله نویسی را در بر می‌گیرد. از آن‌جا که صحبتی از به اشتراک گذاری داده‌ها در تعریف سوء رفتار علمی نشده، در این که آیا پنهان کاری محققان داده‌ها جزء سوء رفتار علمی محسوب می‌گردد یا خیر عدم شفافیت وجود دارد.


انشعابات در عدم به اشتراک گذاری داده ‌بسیار و گسترده است. بر اساس یک پژوهش، محققان گزارش داده‌اند که امتناع از انتشار داده‌ها موجب کندی روند پیشرفت پایان نامه در زمینه علمی آن‌ها شده، بر روند پیشرفت تحقیقات خود این افراد اثر منفی گذاشته، بازسازی نتایج را با دشواری روبرو کرده و از توان آنان در ارائه آموزش به دانشجویان و فارغ التحصیلان مقطع فوق دکترا کاسته است. بنابراین، اعلام جرم علیه خودداری از انتشار داده‌ها را می‌توان صحیح تلقی کرد.
محققان برای انتشار مقاله‌شان در مجلاتی که ارسال داده‌های تکمیلی تحقیقات‌  همراه با ارائه اصل پژوهش را برای نویسندگان اجباری اعلام کرده‌اند، باید داده‌هاشان را به اشتراک بگذارند. با این حال، وقتی صحبت از ارائه و به اشتراگ گذاری داده‌ها با همکاران به میان می‌آید، اکراه محققان رخ می‌نمایاند. برخی از محققین با محدودیت‌های حقوقی یا اخلاقی روبرو بوده و قادر به اشتراک گذاری داده‌ها نیستند. با این حال، کسانی که فاقد این معذوریت‌ها هستند مثل دانشجویان کارشناسی ارشد هم خیلی تمایلی به ارائه داده‌هایشان نشان نمی دهند، پدیده ای که شواهد آن در پژوهشی که توسط کراوژیک و روبن [Krawczyk and Reuben] مشهود و هویدا است؛ پژوهشی با عنوان (غیر) قابل دسترسی: مطالعه‌ای میدانی بر روی تمایل محققان در به اشتراک گذاری اسناد و مدارک تکمیلی پژوهش‌ها. نویسندگان این پژوهش از نویسندگان 200 مقاله منتشر شده در مجلات اقتصادی که اظهار نموده بودند «در قبال تقاضای دریافتی، داده‌های پژوهشی را برای متقاضیان ارسال خواهند کرد»، درخواست کردند داده‌های انواع مقالات خود را برای آن‌ها ارسال کنند. با این حال، تنها 44٪ از نویسندگان داده‌ها را ارائه کردند. چنین رفتاری مبنی بر پنهان‌کاری نویسندگان بدون توجیه مناسب می‌تواند سوء ظن دیگران را درباره صحت نتایج گزارش شده توسط آن‌ها برانگیزد.


زمانی که محققان به دلایل شخصی از به اشتراک گذاشتن اطلاعات‌شان خودداری می‌کنند، از استانداردهای حرفه‌ای رشته خود تخطی کرده اند. آیا برخی از موسسات این را جرم می دانند؟ یانز اشاره می‌کند که وب سایت موسسه ملی بهداشت نظر «انحراف قابل توجه از شیوه‌های پذیرفته شده توسط انجمن تحقیقاتی مربوط» را به عنوان سوء رفتار علمی به رسمیت می‌‌شناسد. به همین منوال، تفاهم‌نامه حمایت از صداقت در پژوهش انگلستان « رفتار یا اقداماتی که قصور از استانداردهای اخلاقی، پژوهش و پژوهشگری مورد لزوم جهت اطمینان از صحت و جامعیت آن‌ها هستند» برابر با سوء رفتار علمی است. با این حال این تعاریف نیز عدم انتشار داده‌ها را به صراحت تخطی از قانون ندانسته اند. مایکل وایت [Michael White]، زیست شناس در گروه ژنتیک و مرکز علوم ژنوم و سیستم‌های زیست شناختی در دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن، سنت لوئیس، به درستی به این نکته اشاره دارد که، «اخلاق به اشتراک گذاری در علم تیره و تار است و مجلات و سازمان‌های حمیات کننده مالی تا حد زیادی این‌که چه اطلاعاتی و چه وقت به اشتراک گذاشته شوند را به عهده خود دانشمندان گذاشته اند.» این نکات اشاره دارند به آن که وقت تغییر تعاریف و تعمیم سوء رفتار در پژوهش به محرمانه بودن داده‌ها فرا رسیده است.


مزایای به اشتراک گذاری داده‌ها بسیار زیادند؛ و از این رو، سرمایه گذاران، نهادها و مجلات باید روی نحوه به اشتراک گذاری داده‌های پایان نامه، انواع مقالات و رساله دکترا توافق کرده و خودداری غیر حرفه‌ای از انتشار داده‌ها را نشانه ای از سوء رفتار در پژوهش به حساب آورند.